सोयाबीनला ७५०० रुपयांचा भाव: तेजीची चर्चा खरी, पण सर्वांसाठी नाही!

बियाणे कंपन्यांकडून दर्जेदार मालाला विक्रमी दर; सर्वसाधारण सोयाबीन मात्र ४५०० रुपयांच्या आसपासच.

विशेष प्रतिनिधी, पुणे:

मागील आठवड्यापासून बाजारात सोयाबीनच्या दरात मोठी तेजी आल्याची आणि भाव ७,००० ते ७,५०० रुपये प्रति क्विंटलपर्यंत पोहोचल्याची चर्चा सुरू आहे. यामुळे अनेक शेतकऱ्यांमध्ये उत्साहाचे वातावरण असले तरी, बाजारातील वास्तव मात्र थोडे वेगळे आहे. हा विक्रमी दर केवळ बियाणे-गुणवत्तेच्या (Seed Quality) सोयाबीनला मिळत असून, सर्वसाधारण मालाचे भाव अद्यापही ४,५०० रुपयांच्या घरातच स्थिर असल्याचे चित्र आहे.

गुणवत्तेनुसार दरात मोठी तफावत

यंदा परतीच्या पावसाने सोयाबीनच्या गुणवत्तेवर मोठा परिणाम केला. त्यामुळे पुढील हंगामासाठी चांगल्या बियाण्याची कमतरता निर्माण होण्याची शक्यता असल्याने, बियाणे कंपन्यांनी वाशीम, अकोला यांसारख्या प्रमुख बाजारपेठांमध्ये दर्जेदार मालाची खरेदी वाढवली आहे. ज्या मालाचा रंग, आकार आणि प्रतवारी उत्तम आहे, अशा निवडक मालालाच ७,००० ते ७,५०० रुपये प्रति क्विंटलपर्यंतचा भाव मिळत आहे. दुसरीकडे, पावसामुळे प्रभावित झालेल्या आणि ओलावा असलेल्या सर्वसाधारण मालाला मात्र तुलनेने कमी दर मिळत आहे.

प्रमुख बाजार समित्यांमधील दरांची स्थिती

बाजार समित्यांमधील दरांची पाहणी केली असता, ही तफावत स्पष्टपणे दिसून येते. वाशीम बाजारात सर्वसाधारण दर ६,५०० रुपये, तर अकोल्यात ६,९५५ रुपये राहिला. मात्र, हा दर केवळ उच्च प्रतीच्या मालामुळे वाढलेला दिसतो. याउलट, राज्यातील प्रमुख बाजारपेठांपैकी एक असलेल्या लातूरमध्ये सर्वसाधारण दर ४,६५० रुपये, तर कारंजा येथे ४,२७५ रुपये आणि अमरावतीत ४,१२५ रुपये प्रति क्विंटल राहिला. यावरून हे स्पष्ट होते की, बहुतांश शेतकऱ्यांच्या सोयाबीनला अद्यापही ४,२०० ते ४,८०० रुपयांच्या दरम्यानच भाव मिळत आहे.

आंतरराष्ट्रीय आणि राष्ट्रीय बाजाराचा प्रभाव

केवळ महाराष्ट्रातच नव्हे, तर मध्य प्रदेश आणि राजस्थानमध्येही सोयाबीनचे दर ४,००० ते ४,५०० रुपयांच्या दरम्यान आहेत. आंतरराष्ट्रीय पातळीवर अमेरिका आणि चीनमधील सकारात्मक व्यापार चर्चेमुळे आणि चीनकडून अमेरिकन सोयाबीनच्या आयातीला चालना मिळाल्याने सोयाबीन बाजाराला आधार मिळाला आहे. याचा सकारात्मक परिणाम देशांतर्गत बाजारावरही काही प्रमाणात दिसून येत आहे, मात्र दरातील मोठी वाढ ही प्रामुख्याने बियाणे गुणवत्तेच्या मालाच्या मागणीमुळेच मर्यादित स्वरूपात दिसत आहे.

शेतकऱ्यांनी काय करावे?

या पार्श्वभूमीवर, शेतकऱ्यांनी बाजारातील चर्चांवर विसंबून न राहता आपल्या मालाची गुणवत्ता तपासूनच विक्रीचा निर्णय घ्यावा, असे आवाहन तज्ज्ञांनी केले आहे. ज्या शेतकऱ्यांचा माल शासकीय निकषांप्रमाणे (FAQ) आहे, त्यांच्यासाठी १५ नोव्हेंबरपासून सुरू होणारी हमीभाव खरेदी केंद्र हा एक चांगला पर्याय ठरू शकतो, जिथे त्यांना किमान ५,३२८ रुपयांचा दर मिळेल.